ORGAN OFICIAL DEL INTERLINGUE-UNION

COSMOGLOTTA

Contenete

Tutankhamon visita Svissia

Li exposition « Tutankhamon - li aure del altri, munde » va aperter su portas li 7 april 2004 in li Museum del Antiquitás classic in Basel, Svissia. Desde plu quam 20 annus li tresores funeral de Tutankhamon ne posset plu esser admirat in Europa. Li precedent expositiones havet loc in Paris (1967), in London (1972) e in pluri grand cités de Germania (1980/81). Dr. André Wiese, conservator del departement por egyptian arte, sublinea támen que li exposition de Basel mult súpera li tris queles precedet, tam concernent li exponates quam li thematicas; it egarda anc altri complexes funeral del Valley del Reys.

De u proveni li titul del exposition »Li aure del altri munde »? Li titul es strettmen ligat al curse noctal del sole quel lude un rol primordial in li resurrection del rey. On trova ti thematica in li« Libre del Portas », un del textus queles orna principalmen li paretes del reyal chambre funeral. Sin audaciar tro mult, di Dr. Wiese, on posse dir que un tombe reyal es li reproduction del altri munde. Li rey qui naviga in li barca del véspere accompaniat per li Sole va regenerar con li sole in li matine por emerser rejuvenat ex li munde del ombres. Con li color aurin it es li sole self quel accompania li decedet rey in su tombe e posse, in li moment arrivat, reappellar li rey al vive. Li aure, color del sole e del luce, es li symbol del vive self.

Li visitatores posse expectar un cuidosimen arrangeat e perfectmen illuminat exposition — a differentie al situation in li Egyptian Museum in Cairo, u on trova se abattet per li pur masse de exponates. In Basel, 50 original objectes ex li tombes del yun rey e 70 exponates ex altri tombes va esser monstrat, mult de queles ne esset jamá videt extra Egyptia. Por un max realistic impression on intra anc in un reconstruction del tombe quam it esset decovrit per Howard Carter in 1923. Li interesse del medies e del publica es dunc enorm, e on expecta un demí-million de visitantes.

Li realisation del exposition demandat persistentie, patientie e li ínconditional credentie in lu ínpossibil. Pri li ultim phase, u it actet se « solmen » ancor pri practic problemas de logistica, on lee in li « NZZ » que chascun objecte esset omnilateralmen photographat per li egyptianos e li svissos ante li departe e denov per li svissos in presentie de egyptianos pos li arriva in Svissia. Rapportes pri li statu del objectes esset elaborat con un total póndere de 16 kg. Li tresores esset inpaccat in 14 chestes. Secun li demande del societés de assecurantie, du aviones de Egypt Air volat separatmen con 7 chestes in chascun machine, accompaniat per un inspector, un restauratora e un officero de policie. Li valore assecurat es de 650 mio dollars, quo corresponde a un premie de assecurantie de 2.25 mio dollars.

UBS, li Sviss bank numeró un (beneficie netto CHF 6.385 mio = ca. USD 5.000 mio in 2003), supporta li exposition con pluri
milliones de sviss francs, forsan un summa bi-ciffral, sin dar detallies, e participa anc con su know-how in li communication, propaganda e organisation, mettente a disposition 70 persones in partial occupation.

we

Tut-ankh-aton, egyptian rey del XVIII dynastie, ca. 1350 a.C, maritat con li filia de Akhn-aton, changeat su nómine a Tut-ankh-amon, pos li morte de su bel-fratre quel hat retomat al cultu de Amon. Li unic dio Re (li sole) esset perceptet sub li du formes: ATON — li forme visibil del disco del sole, e AMON — li forme ínvisibil del energie del sole. Tutankhamon vole dir: vivent image de Amon. Il morit in li etá de 19 annus; biometric examinationes arriva a 27 annus. Un vulneration del cap lassa pensar a un attentate.

Secun BBKL, Vol. 12, ISBN 3-88309-068-9

Supplementes a mi proposition
concernent li orthographie e li pronunciation de Interlingue
PhDr. Ing. Karel Podrazil

Mi sta-punctu concernent li reaction a nu linguistic propositiones por Interlingue

In li precedent numeró de Cosmoglotta (300) reactet Sr. Sebastian Hartwig a mi lin guistic propositiones por Interlingue, queles yo presentat in li numerós 297 e 299. Ma, ancor plu tost, ante leer li reaction de Sr. Hartwig in Cosmoglotta nró 300, e ante prender un concret sta-punctu concernent it, yo formulat un "preventiv" response a omni potential reactiones negativ concernent ti mi linguistic propositiones queles concerne li pronunciation e li orthographie, nam li propositiones concernent li pronunciation e li orthographie yo considera quam li max important. Ti ci "preventiv" response yo ha titulat quam "Supplementes a mi proposition concernent li orthographie e li pronunciation de Interlingue", quam on vide in supra. In li ulteri ori nró yo va concretmen formular mi sta-punctu concernent li reaction de Sr. Sebastian Hartwig.

PhDr. Ing. Karel Podrazil

1 Estimat letores de Cosmoglotta, si yo ha decidet initiar li discus-sion con Vos, in prim yo va dir alquó pri li problematica de personal orientation del adherentes del lingues artificial. Li hom qui va occupar se per alqual lingue artificial, max sovente expecta de ti ci lingue que it va esser altri quam lingues natural — que it va esser regulari, univoc e que li paroles in it va esser derivabil ex se tam logicmen quam possibil. Pro to li homes max sovente electe Esperanto. A saver, li naturalistic lingues artificial (Interlingue, Interlingua de IALA) ne crea tam convictiv impression de regularitá, univocitá e reciproc derivabilitá de paroles per maniere tam logic quam possibil. Pro to li lingues naturalistic have mult. plu poc adherentes quam Esperanto. (Plu infra yo parla pri Interlingua de IALA quel have substantialmen plu mult adherentes quam Interlingue, ma íncomparabilmen minu mult quam Esperanto.)

Inter li adherentes del lingues naturalistic es ante omnicos li homes queles on posse characterisar quam "typic philologos"; per to yo pensa que ti ci homes have un tre bon memorie sur quel ili basa lor access al divers coses, p.ex. al lingues; ma ili ne inclina al logic deduction de alquó ex alquó, ili simplicmen memora omnicos. (Contra to, li homes con li logic access inclina a derivar tant coses quant possibil ex altri coses e per to ili auxilia a lor memorie quel - a differentie fro li memorie del "typic philologos" - ne es excellent. Tal homes generalmen ne ha studiat li philologie, ma li scienties exact o technic. Yo self ha in prim finit mi studies quam ingeniero mechanic e solmen poy yo ha studiat li philologie. Just pro to yo posse bon comparar li homes de divers orientationes.)

Si li lingues naturalistic have lor adherentes precipue inter li "typic philologos", poy to have du desavantages:

(1) Li "typic philologos" facilmen ap prende li lingues natural (i.e. national), dunc ili es content con ti ci lingues. Ergo ili ne besona serchar alqual plu regulari e plu univoc lingues, e pro to ex li "typic philologos" recruta se sol men tre poc interessates pri lingues artificial.

(2) Li sequent desavantage es to, que si ti o ti ta lingue naturalistic es in li ma nus del "typic philologos", poy li divers desunivocitás totrnen ne impedi les. Ma in alcun casus on vell posser elimi nar alquel tal desunivocitás per micri interventiones sensibil, ma li "typic philologos" ne have beson arrivar a to (nam tal desunivocitás representa null desfacilitás por lor memorie).

Yo vole que Interlingue mey devenir attractiv por li majorité de homes, e pro to yo proposi li micri interventiones sensibil, por que Interlingue mey aspecter tam univoc quam possibil e por que it mey luder in sam témpor anc li rol del majoritari heredante del greco-latin passate. Si yo proposi p.ex. li historic orthographie quel sur li base del historic pronunciation deveni phonetic, ples conscier, estimat letores de Cosmoglotta, que li pronunciation e li orthographie es li materie quel un comenciante incontra in unesim loc. Just ti ci materie have un importantie decisiv, nam it posse o incoragear un comenciante por studies ulteriori o desgustar le. E, estimat letores de Cosmoglotta, ne time li historic pronunciation quel yo proposi. Yo self ha convictet me que li homes de absolutmen non-studial orientation (apprensores de tapeteríe - inter les anc dyslecticos e dysgraphicos) ha mastrisat ti ci pronunciation, e li historic orthographie ne impedit les. Ma ili totrnen ne vell appreciar positivmen li "intellectual lude a un orthographic democratie per auxilie del collateral variantes de orthographie", nam por les it es bon quande omnicos es univoc. E pro to li collateral variantes de orthographie vell esser por les solmen confusent e ergo índesirabil.

Estimat letores de Cosmoglotta, ergo ples comprender que mi plu infra mentionat propositiones es destinat por li nov interessates potential, nam por Vos self ili ne vell esser necessi. Ma, esque Vu vole restar solmen quam alqual secta poc numerosi e desapparient?

2 A me it acte se pri to que Interlingue mey ne esser solmen li lingue del revúe Cosmoglotta, ma que it mey imposir se quam un important lingue international. Esque Vu, letores de Cosmoglotta, ne desira alquó tal?

3 Just pro to it es important que Interlingue mey ne apparer quam un ex mult naturalistic lingues artificial queles es mutualmen simil, a saver anc in lor simplificat orthographie (p. ex. Ido, Novial, Europé etc), queles have un litt e sempre diminuent númere de adherentes. Esque Vu, letores de Cosmoglotta, desira esser lu sam quam ili?
4 It es bon ligar a alquó quo es totrnen unic in li munde, e to es just to que Interlingue mey presentar se quam un majoritari heredante del greco-latin passate. E yo peti Vos, estimat letores de Cosmoglotta, que Vu mey supportar mi intention e que Vu mey ne defender Vos contra to. Esque Vu vole haver un simil fate quam p.ex. Ido? Esque it ne es damage preparar por Interlingue un tal fate?

5 Por to it es important haver li historic orthographie. Si va acceder a it li historic pronunciation, poy ti orthographie va devenir phonetic. E ex li lingues con li historic orthographie (anglesi, francesi, Interlingua de IALA, latin, partialmen german) in facte solmen li latin (i.e. li latin quel es inseniat in li nov, historic conception) have li historic pronunciation in plen mesura. (Ma varie partial historic pronunciationes — o original o tard — existe in alquel lingues o gruppes de lingues, p.ex. german "System", sved "system"; anglesi "arithmetic", russ "arifmétika"; tchec "charakter", russ "charákter"; tchec "myrha", "Pyrrhos", "Pyrrhovo vítézství"; italian "operetta", russ operétta"). Ergo li historic pronunciation in plen mesura es alquó totrnen unic. It es important, estimat letores de Cosmoglotta, que Vu mey supportar it. Si Vu va defender Vos just contra li historic pronunciation, Vu va annihilar ti unicissim argument supportant.

6 Interlingua de IALA have solmen li historic orthographie (ma ne li historic pronunciation). It ha deprendet a Interlingue su significant position quel it havet ante li duesim guerre mundal, e it ha deprendet a Interlingue anc tal personalitás quam Ric Berger, queles poy usat solmen li historic orthographie, e ne plu li simplificat orthographie. Interlingua de IALA ne procede mal. Chascun duesim annu alcú in U munde have loc incontras international con un abundant partiprension e in contemporanie anc con un grand parte de yun homes. Dunc on posse dir que li historic orhographie fa un impression de fidibilitá, a saver certmen caus li similitá con li anglesi orthographie, nam anglesi es nu studiat tre mult, e ergo li historic orthographie es conosset plu mult quam ante li duesim guerre mundal, quande Interlingue comenciat esser usat. E Interlingua de IALA fa un impression de fidibilitá, benque it es semanticmen un poc ínexact, durant que Interlingue es semanticmen exact. Quant plu fidibil vell esser U historic orthographie con li historic pronunciation, si Vu, estimat letores de Cosmoglotta, ne vell defender Vos contra to!

7 Li ínstabilitá del orthographic norme, i.e. li usation del historic e del simplificat orthographie, es sentit per me extremmen antipathicmen. It fa un impression de alquó desordinat, íncomplet, ínperfect, evocant dúbites ca to es ja correct o ne ancor. Ma li univoc norme orthographic aspecte ordinat, soverani e fa un impression que omnicos es ja perfectmen perfinit. Anc ex li vispunctu de apprension on have un plu bon sentiment quande omnicos es univoc e ne fende se in divers variantes (tal variantes posse frustrar un studiante). E to omnicos es important, si noi vole presentar Interlingue al munde. O Vu ne vole presentar Interlingue al munde, estimat letores de Cosmoglotta?

E, estimat letores de Cosmoglotta, esque Vu ne ha sufficentmen instructet Vos ex li mal experienties in li historie self de Interlingue? In prim existet du orthographies in Cosmoglotta — li historic e li simplificat. Ma ti ci ínstabilitá de orthographie fa un impression de desórdine, e pro to it íncessantmen incita al usada solmen de un ex li variantes. Pro to poy che Interlingue ha victet solmen li un orthographie, a saver ti simplificat. A saver, li historic orthographie sin li historic pronunciation ne es phonetic e pro to es minu competitiv contra li orthographie simplificat. E just pro to in ti témpor li historic orthographie ha perdit! !! E to ci es just un ex li motives pro quo yo vole far prevaler li historic pronunciation, ergo que li historic orthographie mey devenir phonetic, e per to anc plu competitiv contra li orthographie simplificat. Ti ci mi idé es nov, til nu it ha nequande esset usat che alquel lingue artificial. Estimat letores de Cosmoglotta, ples conscier que quande Ed-gar de Wahl ha introductet in Interlingue li "ca, ce, ci, co, cu", to esset anc un novitá, nam li existent lingues artificial havet "ka, ce, ci, ko, ku". Dunc ples effortiar Vos haver un comprension anc por mi novitá, pro que it apporta un avantage del univoc relation inter li pronunciation e li orthographie. Si noi vole que Interlingue mey devenir un important lingue international, it ne es bon perdir témpor (ancor li sequent secul) per luctar por obtener Vor comprension.

Estimat letores de Cosmoglotta, esque Vu reflectet qualmen it es possibil por Interlingue recrutar li masses de adherentes in contemporanie? Un productiv solution es presentar Interlingue quam un majoritari heredante del greco-latin passate, e to anc pro to que li homes mey apprender ti ci lingue anc por obtener un extracte ex li greco-latin instruction. Ma por ti scope li simplificat orthographie es absolutmen sin valore e confusent, nam de un látere it ha removet li grec elementes orthographic e del altri látere it ha ínclarat li scrition de duplic consonantes. Ergo sur li base del simplificat orthographie noi ne va acquisiter li sentiment por distincter li grec paroles fro li paroles latin, ni por delimitar li prefixes fro li radicas. Li historic orthographie es por ti ci scope self-evidentmen plu bon (e, estimat letores de Cosmoglotta, li historic orthographie in diversi lingues existe til hodie — o completmen, p.ex. in anglesi, o partialmen, p.ex. li "ch" e "y" in tchec, li "ch" e li duplic consonantes in russ etc, etc; e solmen in hispan e portugalesi ha restat necós ex li historic orthographie). Ma solmen li historic orthographie con li historic pronunciation da nos un complet image. Estimat letores de Cosmoglotta, esque Vu es conscient que anc li historic pronunciation ha supervivet til hodie e it existe in diversi lingues contemporan in li forme de partial historic pronunciationes? Vide li exemples in li punctu 5. Dunc, si yo es p.ex. un tcheco e yo apprende german, anglesi e russ, poy ex li partial historic pronunciationes de omni ti lingues yo va "conglutinar" junt un complet historic pronunciation quel yo proposi por li historic orthographie de Interlingue (solmen li anglesi "th" -p.ex. "arithmetic" - monstra li tard pronunciation grec, e pro to vers li original pronunciation grec - i.e. vers [th] - noi deve ancor "un poc pussar" nos).

Mi proposition del historic pronunciation ne es in facte mi proposition. It es solmen un utilisation del possibilitás queles in Interlingue offerta se self. E, estimat letores de Cosmoglotta, presc li tot secul Vu e Vor antecessores "vadet circum" ti ci possibilitás e ne ha remarcat les.

8 Ergo ex lu supra mentionat resulta que it es bon "metter omnicos" sur li historic othographie. Certmen Vu vell desirar, estimat letores de Cosmoglotta, que Interlingue mey prosperar adminim tam quam próspera Interlingua de IALA con li historic orthographie. E si al historic orthographie de Interlingue va appartener anc li historic pronunciation, poy li simplificat orthographie ne plu vell corresponder a ti ci pronunciation.

9 Li historic orthographie vell apportar ante omnicos li scrition de duplic consonantes, p.ex. "official" vice "oficial". Ma, estimat letores de Cosmoglotta, ples conscier que anc in li contemporan orthographie simplificat de Interlingue existe alcú li duplic consonantes, p.ex. "Cosmoglotta", "latte", "ella". Certmen it va aspecter plu consequent e plu fidibil quande li duplic consonantes va esser partú ta, u ili appartene secun li historic orthographie, e ne alcú yes e alcú no, quo fa un impression de ínconsequentie.

10 Por grec paroles es characte-ristic in li historic orthographie ti ci orthographic elementes: "ph, th, rh, ch (character), y (physica)". Lass nos considerar ti ci elementes quam lápides preciosi in li coron e ne quam úlceres in li facie. Secun ti ci elementes noi va reconosser que it acte se pri grec paroles, ergo li historic orthographie educa nos linguisticmen e culturalmen. It es necessi que noi mey estimar li old grec, ya li grec esset un autoritá anc por li latin. E finalmen, li elementes "ph, th, rh, ch (character), y (physica)" ne appa-ri in current textus frequentmen, ergo ili ne va tro allongar li longore de un textu.

11 To, que li historic orthographie es in harmonie con li pronunciation (i.e. li historic pronunciation) va far índubitabilmen un bon impression. Just ti harmonie del orthographie con li pronunciation es sympathic, mey li pronunciation esser poy qualcunc. E it ne vale li pena haver un bon volentie por facilisar a membres de divers nationes li pronunciation — ci noi vell nequande pleser a omnes. A saver, chascun nation save pronunciar alquó e ne save pronunciar amicos, e in ti ci amicos li membres de un tal nation deve perfectionar se, quo ili va mastrisar o bon o minu bon. P.ex. li japaneso save solmen [r] e ne [1]. Li daneso pronuncia U parol "batte" quam [patte], romanic nationes ne pronuncia [h]. Pro to lass nos ne evitar [u] in li historic pronunciation, li "ch" pronunciat quam li "j" in li hispan "Juan" o li "ch" in li german "Bach", ni [th, rh]—li membre del un nation pronuncia alquó bonmen e alquó minu bonmen, e li membre de un altri nation pronuncia in cambie altricos bonmen e altricos minu bonmen. P.ex. li pronunciation del tchec lingue have "ch" (Juan), [rh], duplic consonantes, e ne have [ti], [th] (it have solmen [dh]); e in cambie li pronunciation del hungarian lingue have [ti], [rh], [th], duplic consonantes, e ne have "ch" (Juan).

Estimat letores de Cosmoglotta, ples conscier que chascun qui save bon pronunciar li sones [t], [r], [h], posse pronunciar bon anc [th], [rh]. Lass nos pronunciar fluentmen p.ex. "it have", e noi va pronunciar [th]; e lass nos pronunciar fluentmen p.ex. "un letor have", e noi va pronunciar [rh].

Estimat letores de Cosmoglotta, ples conscier que anc h existent pronunciation del "ce, ci" quam [tse, tsi] in Interlingue es un historic pronunciation quel hodie existe solmen in german — p.ex. "Zentrum" (con li indigen orthographie german), in lingues slavic — p.ex. tchec "centrum", russ "centr", in lingues baltic — p. ex. lithuanian "centras", latvian "centrs", e in hungarian — p.ex. "centiméter", "centralista" (pri altri lingues yo ne save).

Yo supposi que contra ti ci historic pronunciation [tse, tsi] in Interlingue nequí jamá protestat e que nequí jamá proposit que li "ce, ci" mey esser leet [se, si] quam in anglesi, francesi, portugalesi o latino-americ hispan (un tal propositor, etsi havent un bon intention, nam il vell voler facilisar a alquel nationes h pronunciation, vell solmen introducter per to desunivocitás inter li pronunciation e li orthographie, quo es— secun mi opinion — un íncomparabilmen plu grand male). E si li pronunciation del "ce, ci" quam [tse, tsi] es un historic pronunciation, poy mi propositiones concernent h historic pronunciation es alquó simil. Yo precise que li pronunciation del "ce, ci" quam [tse, tsi] es un tard pronunciation latin, nam originalmen to esset pronunciat quam [ke, ki].

Anc mi proposition de pronunciation del grec "ch" quam li "j" in li hispan "Juan" es un tard pronunciation grec, nam originalmen to esset pronunciat [kh], ma yo proposi h tard pronunciation grec pro to que to esset originalmen introductet in Interlingue quam un collateral pronunciation del grec "ch". E in contrari, li pronunciation del "th" quam [th] quel yo proposi, es un original pronunciation grec. Yo ha preferet ti ci original pronunciation grec pro to que (1) che it on introducte null nov son, (2) que to es un pronunciation litteralmen secun li orthographie e (3) que to es un pronunciation quel ne tro differe fro li existent pronunciation, i.e. fro li son [t].

Concernent li tard pronunciation grec, ti es in ti ci casu h sam quam li "th" in li anglesi "three". Ti ci tard pronunciation grec esset adoptet in anglesi — p.ex. "arithmetic, e in russ — ma ta quam [f], nam li tard grec "th" esset audit per li russes quam [f] - p.ex. "arifmétika"; ti ci [f] esset scrit in li old orthographie russ per un líttere quel esset un modificat grec "théta" ("f' vice li grec "th" es in russ usat solmen in li old paroles adoptet, in li novis es "t"). Ma yo ha decidet ne proposir ti ci tard pronunciation grec, ergo yo ha proposit li original pronunciation del grec "th" quam [th] pro li supra mentionat tri motives.

E in fine, mi propositiones de pronunciation del grec "rh" quam [rh] e del grec "y" quam [ü] es anc secun li original pronunciation grec; e ultra to, li pronunciation del grec "v" quam [ü] es introductet in Interlingue quam collateral.

E nu yo peti Vos, estimat letores de Cosmoglotta, que Vu mey regardar omni mi propositiones de historic orthographie sammen quam li existent pronunciation del "ce, ci" quam [tse, tsi] quel esset introductet de Edgar de Wahl. Yo demanda Vos pri un objectiv, ínpartial regard.

In li historic orthographie yo orienta me solmen a consonantes (ex vocales solmen al grec "y") pro que li situation che les es simplic. Yo ne occupa me per vocales, nam li situation che les es complicat (in latin es li "ae" e "oe", in grec es li epsilon e éta, e omikron e ómega)—vi anc to, quo yo scri pri vocales in mi propositiones in Cosmoglotta nró 297, ta li punctu 5.

E pro que Interlingue es un lingue artificial, noi posse prender quam modelle lu plu bon, i.e. ti lingues queles liga al historic pronunciation de consonantes (e del vocale "y"), e ne ti lingues queles abandona un ligament al historic pronunciation. Supra in li punctu 5 ples observar, estimat letores de Cosmoglotta, que omni partial historic pronunciationes trova se in lingues non-romanic, solmen italian ta es romanic. Interlingue es per su charactere un romanic lingue, ma si noi introducte in it li historic pronunciation secun mi proposition, noi va in facte lassar intrar in Interlingue li non-romanic lingues presentat supra in li punctu 5, e per to noi va augmentar li internationalitá de Interlingue. E to posse esser bon utilisat che li propagation de Interlingue.

12 Quo concerne li duplic consonantes, ili es pronunciat p.ex. in italian, in li lingue euphonic por li cante de óperas (anc in li lingue russ li duplic consonantes es scrit consequentmen secun li historic orthographie, ma pronunciat solmen partialmen, a saver pos li accentuat vocale — p.ex "operétta"). Ergo in li parol "Cosmoglotta" ples pronunciar li "tt" quam in li italian parol "operetta", in li parol "ella" ples pronunciar li "ll" quam in li italian "bella"; e secun li italian "attrae" ples scrir e pronunciar "il attrae" (vice li existent "il atrae"). E Interlingue va esser un bellsonant lingue por li cante de óperas.

Estimat letores de Cosmoglotta, chascun posse pronunciar li duplic consonantes, anc ti de qui li lingue matrin ne es italian. Lass nos pronunciar fluentmen p.ex. "nor rey", "il lee", "med deci boys", etc, e noi va pronunciar [rr], [11], [dd], etc.

13 Li historic orthographie possibilisa comprender U parol-structura. Specialmen, on posse univocmen delimitar un prefixe — latin o grec — fro li radica in tal casus u li final consonante del prefixe es assimilat al unesim consonante del radica; p.ex. in latin paroles: "collateral, correction. commun, connexion", o in grec paroles: "symmetric. synchronic, syllogic". Li homes con li logic access (quam p.ex. yo) va bonvenir che apprension de un grand quantité de nov paroles que on posse alqualmen derivar les ex se. Ma li homes con prevalentie del mechanic memorie apprende similmen quam li magnetophones. Pro to tal homes ne besona comprender li lingue structuralmen, ergo ili ne vell besonar li historic orthographie. Ma mersí a lor bon memorie ili es capabil mastrisar li historic orthographie, ergo mastrisar to quo es util por li homes con li logic access. !

Resumé 1. Li oficial ortografie de Interlingue mey esser historic Li historic ortografie, caus su similitá con li ortografie anglesi, es conosset plu mult, nam li anglesi es studiat in li tot munde. Li historic orthographie va anc possibilisar penetrar ad-in li essentie de paroles international. 2. Li historic ortografie mey haver li historic pronunciation Talmen li ortografie va devenir fonetic, ergo plu atractiv por li majorité de homes. Adplu Interlingue vell posser presentar se quam un majoritari heredante del greco-latin passate. Li variationes in pronunciation ne va genar li comprension. Li autor es convictet augmentar li atractivitá de Interlingue per micri interventiones queles va ducter a eliminar desunivocitás in Interlingue. (Red.)

Li redaction de Cosmoglotta mersía a PhDr. Ing. Karel Podrazil por li precisiones a su articul in numeró 299 de nor revúe e amemora samtemporanmen li letores que li contributiones recivet e publicat in ti revúe ne reflexe necessarimen li opinion del redactores. Li precedent articul testimonia li alt estimation e entusiasme del autor por Interlingue e su futuri developament, e noi crede que it va in diferent punctus esser de general interesse por li Ínteringueistes. Támen, in quant it contene un apelle al letores por proceder a oficial changes in li lingue, tis ne vell esser li competent autoritá. Secun li statutes del Interlingue-Union, it es exclusivmen li Academie — actualmen vacant — quel decide in omni questiones pri li developament del lingue.

"Esque animales pensa?" Por un response vide Cg 288 e li sequent suplement sub li aspecte del fonetica:

Li patre al filio: "Robert, u es li papagaye?"

Robert: "Yo ne save, ma desde ho-matine, li cato parla Interlingue".

Miau.

Forum

Pro quo it es bon ... (Cg nró 299)

Témpor ne favorabil a reformes

Li ho-témpor modestissim position de nor lingue appare a me ne favorabil a reformes. Un limitat libertá orthographic forsan ne es ideal ma realistic. Yo personal-men favorisa graphies historic in paroles international (Ma — quo es international ? Por saver to, on besona conossentie de varie lingues). Talmen noi mey juir un tolerantie quel permisse nos scrir grec ch, ph, rh, th, y; latin e grec consonant-lítteres duplic — ma ti graphies deve ne provocar innovationes phonetic queles necessarimen vell causar desfacilitá a mult usatores .— Du accentu-signes in paroles queles have in su paradigma altri formes con ínregulari accentuation? Pro quo ne permisser it (p.ex. dúbitár, spírituát) - ma solmen quam medie didactic, e certmen ne quam scrition obligatori!

Otto Back, Vienna

Hay altri problemas

In li ante - ultim nró 299 de Cosmoglotta sr. PhDr. Ing. Karel Podrazil scrit pri li historic orthographie e li historic pronunciation por Occidental/Interlingue. In su commentes il scrit: "Ma qui es hodie li adherentes de ti ci lingue? Tis es in facte solmen li letores de Cosmoglotta, nequi altri existe!!!" Alor, sr. Podrazil continua con su explication pri li usu del historic orthographie etc.

It es un facte que li Occidental/Interlingue adherentes es poc. Ma li letores de Cosmoglotta ne es li sol adherentes. In Tucson, Arizona noi have adherentes, e in California, Canada, e altri states. In facte, noi have television programmas in Occidental/Interlingue. Li programmas have 50 minutes in viver. Nu, durante Marte noi va completar li unesim DVD in Occidental/Interlingue. Adplu, libres e librettes va aparir in 2004.

Yo considera quam necessi tornar me a ti discussion pri li orthographie, o ortografie. Hay mult problemas con ti discussion.

1. Li maxim mult adherentes e potential adherentes ne comprende li problema. Ili ne save quo es li historie ni li decisiones de sr. de Wahl, ni li Academie. Li ancian
Kosmoglott e Cosmoglotta jurnales ne es accessibil hodie por li adherentes. Naturalmen, hay poc exceptiones.

2. Li adherentes de Europa ne va considerar que li Americanos posse anc presentar li lingue al munde.

3. Hay altri opiniones pri li scope de Occi dental/Interlingue. Yo, p. ex., crede que li lingue es li maxim bon del altri lingues. Ma, li "Occidental list" in li Interret di:
Noi ne have interesse ca Occidental es li maxim bon o ne. In facte, li majorité del "adherentes" hodie es anc adherentes de Esp, Ido, etc. Dunc, noi have li question. Qui es un adherente de Occidental/ Interlingue?

4. Etc.
Dunc, noi deve soluer plu quam un question por soluer li orthographie/ortografie question. Yo invita omni individuales participar in un discussion via li "Interlingue list" pri Occidental/ Interlingue ortografie. Por auxiliar li discussion, yo va comensar publicar li ovres de sr. de Wahl e altres, in li list. Dunc li adherentes va haver li necessi information discusser li subjecte.

Bob Petry, Tucson

Ultim págine

Qualmen inbalsamar un crocodil

Samy Boulos, absolvent del cantonal scol de Oerlikon, Zúrich, con paternal radicas in Egiptia, ha recivet li traditional premie por li yunes del Societé por li Exploration del Natura (NGZ) in Zúrich. Su labor de maturitá explica li historie e li tecnicas del mumification in li ancian Egiptia.
In un prim parte teoric li labor exposi li historic e religiosi aspectes del mumification. Li habitantes del Valley del Nil interrat habitualmen lor mortes in li deserte u ili dehidratat se e devenit natural mumies. Plu tard, li egiptianos comensat constructer tombes, e li cadavres esset posit in sarcos u ili decomposit se. Támen, por un continuant vive in li altri munde li conservation del córpor esset necessi, e on comensat experimentar por protecter li cadavres contra li putrification. In su "Historiae", li grec autor Herodotus descri sat impressivmen li tri metodes aplicat.

In li duesim parte de su premiat labor, Samy Boulos documenta su experimentes pri li natural e artificial mumification. Li plu successosi metode esset — quam ja practicat per li egiptianos — li artificial mumification con natron, un natural mixtura de sales quel existe anc in li sand del deserte. Natron have un efecte desiccant quel contribue al mumification. Por protecter li dehidratat córpor contra li absorption de nov humiditá e li invasion de bacteries e fungos, li yun hom — qui studia hodie chimie in li Sviss Federal Institute por Tecnologie in Zúrich — aplicat oleo unguent pos har explorat li antibacterial efectes del componentes. Li analises monstrat que li oleo usat per li egiptianos es composit de vegetal e animalic grasses, mixtet con fuset resine de abietes, incense, mirra, cire de apes e quelcvez anc bitumine.

In li ancian Egiptia crocodiles esset mumificat pro religiosi motives. Pro to, Samy Boulos electet un yun crocodil por perducter li inbalsamation. Li singul passus del mumification es detalliatmen protocolat e excellentmen ilustrat in www.mumien-online.ch.vu. Ne solmen li contenete, ma anc li presentation del labor in li Internet es digni de un premiation.